Gelir dağılımındaki fark gibidir güzel ülkemin görüş ayrılıkları. Öyle bir ülkeyiz biz. Gelir dağılımında adalet olup olmadığı ya da adaletsizliğin ne düzeyde olduğu hep tartışma konusudur ya bu da öyle! Olaylar karşısındaki görüşlerimiz arasında uçurum vardır çoğu zaman. Herhangi bir yerde herhangi bir şey olur. Olup bitenin teknik ve objektif bir izahı olsa dahi birbirine tamamen zıt görüşler duymak çok olağandır bizde. Çevrenizde, sokakta, yerel basında, ulusal ve hatta uluslararası basında bile. İnsan davranışları ve düşüncelerini incelemek psikolojinin dolayısıyla psikologların işi ama aslında düzeyleri farklı olmakla birlikte her insan “kendi çapında” bir psikologdur diyerek biz de devam edelim. Yazımızın başlığı olan “konjonktürel davranış bozukluğu” ifadesi henüz literatürde yok ama artık çalışılması gereken bir konu.
Konjonktür kelimesinin kökü Fransızca görünüyor kaynaklarda. İngilizce’deki “situation” kelimesi ile anlatılabilir. Türk Dil Kurumu iki anlam vermiş. “Geçerli durum” ve “her türlü durumun ve şartın ortaya çıkardığı sonuç”. Birincisi bu yazıda anlatmak istediğimiz “konjonktür” kelimesini karşılıyor ama bir ekleme yaparsak. Türk Dil Kurumu “geçerli durum” demiş. “Geçerli olduğu zannedilen durum” dersek tam olur. Davranışları farklılaştıran ve hatta aynı kişinin aynı olay karşısında farklı görüş belirtmesinin sebebi de bu belki. Burada “şartlar” (koşullar) aklınıza gelebilir. O farklı! Açıklayalım; şartlardan kaynaklanan davranış değişiklikleri ile konjonktürel davranış değişikliklerinin sonuçları birbirine benzese bile sebebi tamamen farklı. Konjonktürel davranış daha çok çıkara dayalı ve bilinçli bir tercih iken şartlardan kaynaklanan davranış değişikliği mecburiyet olabilir. Konjonktüre bağlı davranış değişikliklerini “konjonktürel davranış bozukluğu” olarak adlandıralım ve devam edelim.
Ülkemizde konjonktürel davranış bozukluğuna sayısız örnekler verilebilir. Genel seçimler öncesi siyasi partilerin programları liderlerin sözleri ve sonrasında oluşan hükümet programı ve aynı liderlerin bu kez farklı söz ve uygulamaları. Yerel seçimler öncesi başkan adaylarının davranışları, sonrasında başkan seçilen adayın davranışları, başkan adaylarına vatandaşların davranışı ve başkan seçilen adaya karşı vatandaşların davranışı. Üst makamlara atanma süreçleri ve sonrası, ekonomik değerlerin artışı sonrası vesaire vesaire… Polemik oluşturmamak için spesifik örnekleri es geçelim. Baş döndüren konjonktürel davranış bozuklukları işte!
“Dünya değişti, her şey değişti, değişiyor” diyerek envai çeşit mazeret üretenlere ne dersiniz? Yok, yok! O sizin zannınız deriz. Temel değerler, ilkeler, duruşlar değişmez. İlk insan neyden sorumlu ise dünyayı en son terk edecek insan da aynı şeylerden sorumlu. Arada değişen bir sorumluluk olmadı. Değişen bir şey varsa, o da bir kısım insanların konjonktürel değişimidir.
Haftaya tekrar burada buluşuncaya kadar sağlıklı, huzurlu ve mutlu kalın, hoşcakalın.