Ülkemizin yerel yönetim sistemini büyük ölçüde değiştirecek Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı TBMM’de İçişleri Komisyonunda görüşülerek Genel Kurul’a havale edildi. Muhtemelen önümüzdeki günlerde genel kurulda tasarının yasalaşma süreci devam edecek. İçeriği çok fazla bilinemediği için üzerinde fikir yürütülemeyen tasarının meclise sevki ile birlikte fırtına koptu. Yeni ilçeler, kapanan beldeler, ortadan kalkan köyler derken konu gündemin ilk sıralarında yerini buldu. Yasa tasarısında büyükşehir olacak iller arasında Muğla’nın olması ve yine ilçemizin bir kısmını başka bir ilçe olarak ayıracak olması konuyu mercek altına almamızı gerekli kıldı. Genel Kurul görüşmelerinde olabilecek değişiklikler saklı kalmak kaydıyla tasarıya bakalım.
Küreselleşme ile birlikte değişen yönetim paradigmasına vurgu yapılarak genel gerekçesine başlanan tasarıda yönetim, planlama ve koordinasyon açısından belediye sınırı mülki sınır olacak biçimde optimal ölçekte hizmet üretebilecek güçlü yerel yönetim yapılarının varlığına ihtiyaç duyulduğu belirtiliyor. Kurulacak büyükşehirler ile sunulan hizmetlerin tek merkezden yürütülmesi ile ortaya çıkan ölçek ekonomileri sayesinde hizmetlerde etkinlik, koordinasyon ve kalitenin yükseleceği, daha az kaynak ile daha çok ve daha kaliteli hizmet sunulmasının mümkün hale geleceği vurgulanıyor.
Tasarı; son büyükşehir kurulmasının üzerinden 12 yıl geçtiği ve geçen sürede idari, ekonomik ve sosyal nedenlerle yeni büyükşehirlerin kurulmasına ihtiyaç olduğu gerekçesiyle 13 ilde mülki sınırları kapsayacak şekilde büyükşehir belediyeleri kurulmasını, mevcut büyükşehirlerin sınırlarının mülki sınırlara genişletilmesini ve buna bağlı olarak il özel idarelerinin kaldırılmasını, köylerin ve belde belediyelerinin mahalleye dönüştürülmesini öngörüyor.
Bakanlar Kurulunda görüşüldükten sonra meclise sevk edilen kanun tasarısı hükümetin yerel yönetimlerde il sınırlarında hizmet verecek büyükşehir belediyeleri modelini benimsediğini açıkça ortaya koyuyor. Bu model ile birlikte yaşanacak olumlu gelişmeler olarak ta; geniş ölçekte hizmet üreten yerel yönetim birimleri gelişmiş teknolojilerle donatılabileceği, yine geniş ölçekte hizmet üretecek bu yönetimlerde nitelikli teknik personel istihdam edilerek, ayrıca iş gücü uzmanlaşacağından verimlilik artışı sağlanacağı, geniş ölçekli yerel birimlerden oluşan yerel yönetim sistemi, merkezden gönderilecek kaynakların etkin kullanımını sağlayacağı, il sınırları içinde bütünleştirilmiş yerel yönetim birimleri arasında kaynakların kullanımı ve sahip olunacak imkânlar açısından daha adil bir yapı ortaya çıkabileceği, düzenleyici üst imar planları çerçevesinde il çapında uyumlu imar uygulamaları gerçekleştirilebileceği şeklinde sıralanıyor.
Tasarının gerekçesinin sonuç bölümünde; mevcut yerel yönetim yapısı ile yerel nitelikteki kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde sunulması olanağı kalmayan bazı illerde, bu hizmetlerimizin vatandaşlarımızın artan beklentilerini karşılayabilecek nitelik ve kabiliyetle donatılmış, ideal ölçekte etkin hizmet sunma potansiyeline sahip yerel yönetimlerce sağlanması öngörülmekte ve bu doğrultuda düzenleme yapılmaktadır deniyor.
Kanun çıkarma gücü açısından mecliste yeterli çoğunluğa sahip hükümet tasarıyı bir anlamda yerel yönetimlerde reform olarak nitelendiriyor. Parti yetkililerinin basında yer alan açıklamaları neticesinde iktidar partisinin bu konuya büyük önem verdiği görülüyor. Tasarı ile birlikte yeni kurulacak ilçeler ve büyükşehir belediyeleri olumlu bir hareketlilik ve heyecan başlatsa da belde belediyelerinin kapanacak ve köylerin ortadan kalkacak olmasına karşı tepkiler verilmeye başlandı. Özellikle gözde turizm merkezlerinin belde belediyeleri son bir hamle, bir değişiklik olabilir gayretleri ile girişimlere başladılar. Ne olacağını elbette ilerleyen günlerde göreceğiz. Konunun teknik boyutları olduğu gibi siyasi, ekonomik ve sosyolojik boyutları da var. Önümüzdeki yazılarımızda destekleyenlerin görüşlerine de karşı çıkanlarında görüşlerine yer vererek tasarıyı enine boyuna değerlendirmeye devam edeceğiz. Önümüzdeki yazıda tekrar buluşuncaya kadar şimdilik sağlık ve mutlulukla kalın, hoşcakalın.